Στο παρακάτω κείμενο, του Καθ. Δανέζη, ακολούθησε ο διάλογος τον οποίο δημοσιεύω στην παρούσα ιστοσελίδα :
Θα μπορούσα να συμφωνήσω, αλλά κυρίως θα διαφωνήσω σε τρία βασικά σημεία της θέσης σας.
Α. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία ποτέ δεν υπήρξε άμεση ακόμα και την περίοδο της Εκκλησίας του Δήμου που απαντούσε στην «βουλή» των 400ων.Και πάλι εδώ είχαμε την εξουσία του Κράτους να την ασκούσανε οι εύπορες τάξεις των εμπόρων και των βιοτεχνιών που είχαν αντικαταστήσει την παλιά αριστοκρατία.Αν , όσοι αυτοπροσδιοριζόμαστε Σοσιαλιστές θέλαμε να βρούμε ρίζες στο Αρχαίο παρελθόν, η Αθηναϊκή Δημοκρατία είναι το πιο κακό παράδειγμα. Θα πρέπει να επανεξετάσουμε τον κοινωνικό –οικονομικό και εξουσιαστικό –διαχειριστικό σύστημα των Σπαρτιατών, που με δεδομένο σε όλο τον Αρχαίο κόσμο , την δουλεία, το σύστημα που ήταν μια διαρκής ενεργή πάλη τάξεων ανάμεσα στους ολιγαρχικούς και τον λαό, που είχε έντονα επαναστατικά χαρακτηριστικά και συνδιαχείριση της εξουσίας, ήταν για την εποχή του ένα Σοσιαλιστικό σύστημα., όχι βέβαια σύμφωνα με την Μαρξιστική αντίληψη.
Β Τον Σοσιαλισμό τον αντιλαμβάνεστε λάθος όταν αναφερόμενος σ’ αυτό τον οριοθετείτε ως κοινωνικό σύστημα. Μάλλον λάθος ερμηνεύτηκε εξ’ αρχής , μιας και ο Σοσιαλισμός είναι κυρίαρχα Οικονομικό σύστημα και όπως κάθε οικονομικό σύστημα δημιουργεί αντίστοιχες κοινωνικές σχέσεις , ο Σοσιαλισμό κάνει το ίδιο. Όμως ξεχνάτε ότι δεν υφίσταται στην πραγματικότητα μια Κοινωνία, ακόμα και αν θέλαμε να την οριοθετήσουμε ως Εθνική. ΄Ακόμα και περιπτωσιολογικά, η Κοινωνία δεν θα μπορούσε να ήταν ποτέ ομογενοποιημένη και πόσο μάλλον μια οντότητα , στην οποία αναφερόμενοι μπορούσαμε να προσδιορίσουμε μια κοινωνική κουλτούρα εκπαίδευσης και παιδείας που θα δημιουργούσε Σοσιαλιστική συνείδηση και σοσιαλιστικό ήθος.
Γ Όταν αναφέρεστε ότι η δημιουργία μιας Νέας Αριστεράς είναι κυρίαρχα και αποστολικά έργο των διανοουμένων, νομίζω πως αναδιατυπώνεται αρκετά καθυστερημένα την ανάγκη συνέχισης του έργου των Ουτοπικών του περασμένου αιώνα ή της πρωτοπορίας της κοινωνίας σύμφωνα με το κομμουνιστικό μανιφέστο για τις «πρωτοπορίες» και το ρόλο τους.Αν λέγοντας αυτό, εννοείτε ότι αποτελεί χρέος της διανόησης να βοηθήσει αποτελεσματικά και στο αναγκαίο άλλωστε θεωρητικό επίπεδο, τους αγώνες των εργαζομένων ώστε να διαμορφωθούν οι νέες οργανώσεις σε μια αναθεωρημένη φιλοσοφία και νέες προοπτικές με καινούργιους στρατηγικούς στόχους που θα ανατρέπουν την καθεστηκυία τάξη και αντίληψη αλλά και συνείδηση της πραγματικότητας, στόχους όπως η ανατροπή του καπιταλιστικού πολιτισμού που δημιουργείται από την καπιταλιστική ανάπτυξη και παγκοσμιοποίηση της ανάπτυξης του, τότε ίσως θα πρέπει κάπως διαφορετικά να διατυπώσετε τις σκέψεις σας.
10:27 πμ, Ιούλιος 10, 2008
Ο/Η Κώστας Λάμπος είπε...
Αγαπητέ μου Βαγγέλη,Σε καλωσορίζω και πάλι στο Διάλογο για ένα Νέο Οικουμενικό Ουμανισμό.Όπως γνωρίζεις η Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Νέο Ουμανισμό, πέρα από τα δικά της κείμενα φιλοξενεί για πρώτη δημοσίευση αλλά και για αναδημοσίευση κείμενα που βρίσκονται στο ίδιο πνεύμα και συμβάλλουν στο Διάλογο. Με αυτό το πνεύμα αναδημοσιεύσαμε το παραπάνω πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Μάνου Δανέζη. Το σχόλιό σου ανοίγει ένα διάλογο πάνω στα θέματα που ο Μάνος θίγει και πιστεύω πως θα ακολουθήσουν κι’ άλλα , γιατί πράγματι το θέμα της Άμεσης Δημοκρατίας, του Σοσιαλισμού και του Ουμανισμού , ως προτάγματα για ένα καλύτερο κόσμο και όχι ως ιστορία, πρέπει να επαναδιατυπωθούν με βάση τη σημερινή πραγματικότητα , τις σημερινές ανάγκες και τα σύγχρονα οράματα της Ανθρωπότητας. Σε ευχαριστώ για την επίσκεψη και τη συμμετοχή σου στο διάλογο.Να είσαι καλάΚώστας Λάμπος
6:16 μμ, Ιούλιος 10, 2008
Ο/Η vangelis konstantinou είπε...
Αγαπητέ μου Κώστα,
Πράγματι τα δύο κείμενα, του Δανέζη το ένα και το μεταφρασμένο του Moishe Postone το άλλο, δίνουν νομίζω μια αφορμή διατύπωσης ερωτημάτων και προβληματισμών χωρίς κατ’ ανάγκη να αναφερόμαστε στα ιστορικά στοιχεία, αλλά ας τα έχουμε κατά νου όταν διατυπώνουμε μια άποψη ή ένα ερώτημα.Εκείνο που με απασχολεί τα τελευταία 20 χρόνια και που κατά καιρούς έχω διατυπώσει θέσεις μου είτε ως ερωτήματα είτε ως προβληματισμούς, είναι η εξέλιξη του Καπιταλισμού σε αντιστοίχηση με τον Σοσιαλισμό.
Αντιλαμβάνομαι την εκ διαμέτρου αντίθετη εξέλιξη, ως απόρροια λανθασμένων προσεγγίσεων , αναλύσεων και εμμονών, της και στις, Μαρξιστικής θεωρίας. Μετά τις ήττες του Καπιταλισμού, Οκτωβριανή Επανάσταση, Κούβα, Κίνα, Χιλή, στην διαπίστωση του πόσο διάτρητος ήταν, βλέπουμε μια σταθερή πορεία αναγέννησης που προφανώς βασίσθηκε σε κομβικά λάθη της Μαρξιστικής θεώρησης. Λάθη που επαναλαμβάνονται ακόμα και από τις σύγχρονες αναλύσεις των Νέων-Μαρξιστών θεωρητικών σήμερα.
Βλέποντας και τα δύο αυτά συστήματα στον πυρήνα τους, τα αντιλαμβάνομαι ως δύο παράλληλα και άλληλο-τροφοδοτούμενα οικονομικά συστήματα τόσο στην παραγωγή όσο και στο εμπόριο, στην δημιουργία κοινωνικών σχέσεων και σχέσεων οικονομίας και ανταλλαγής, καθορισμού αξιών ως οικονομικούς όρους ή κοινωνικούς κλπ.
Η εξέλιξη του ενός συστήματος φαίνεται να μην «σπρώχνει» και την εξέλιξη του άλλου. Το αντιλαμβάνομαι αυτό ερμηνεύοντας την εξελικτική διαδικασία της ανάπτυξης , ως διαδικασία που συντελείτε έξω από την ανάγκη ανάπτυξης του κεφαλαίου αυτοτελώς, αλλά και έξω από την ανάγκη ανάπτυξης των κοινωνιών. Αντιλαμβάνομαι την ανάπτυξη των καπιταλιστικών δομών ως ανάγκη προσαρμογής του καπιταλισμού σε νέες μορφές εξουσίας, μιας και η εξουσία δεν αποτελεί καθώς φαίνεται, μέρος των δομών ή των συστημάτων.
Την παγκοσμιοποίηση του Αμερικάνικου ιμπεριαλισμού ως αξιακή συνθήκη στις σχέσεις του εθνικού καπιταλισμού με μια παγκόσμια εξουσία, την βλέπουμε να εξελίσσεται ως προσαρμογή των εθνικών οικονομιών σ’ αυτήν την νέα παγκόσμια εξουσία που πλέον δεν μονοπωλείται από τις ΗΠΑ, παρ’ όλο που οι ΗΠΑ αποτελούν την βάση του πολιτισμού πάνω στον οποίο δημιουργείται ο ιμπεριαλιστικός καπιταλισμός. Δηλαδή ο καπιταλισμό στην ουσία του, υποτιμάται ακόμα και ως τρόπο σκέψης και ως πολιτισμός, γιατί διαφορετικά η εξουσία δεν θα είχε αυτά τα χαρακτηριστικά και δεν θα καθόριζε ούτε την κίνηση κεφαλαίων ούτε τις μορφές εμπορίου και ανταλλαγών, ούτε την ανατροπή ή την ανασυγκρότηση των κοινωνιών.
Στον βαθμό λοιπόν που υποτιμάται ο Καπιταλισμός αναλόγως την ίδια πορεία ακολουθεί και ο Σοσιαλισμός, ο οποίος δεν κατάφερε να εξελιχθεί ως ιμπεριαλιστικό σύστημα, παρ’ ότι η Σοβιετική Ένωση λειτουργούσε και αναπτυσσόταν ως ιμπεριαλιστική αντί Αμερικανική δύναμη. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει να προσεγγίζεται η ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης από την ιμπεριαλιστική της διάσταση ούτε έχουμε μελετήσει την εξέλιξη του Σοσιαλισμού στην ιμπεριαλιστική του εκδοχή.
Ο Παπανδρέου, όταν σήμερα τοποθετείται υπέρ μιας παγκόσμιας Σοσιαλιστικής κυβέρνησης νομίζω πως αναφέρεται χωρίς να το καταλαβαίνει, στην εξέλιξη του Σοσιαλισμού, ως Ιμπεριαλιστικός Σοσιαλισμός.Μπορεί βεβαίως να υπάρξουν δριμύτατες κριτικές για τον όρο «ιμπεριαλιστικός Σοσιαλισμός», αλλά δεν μπορεί να μην εξελιχθεί ως τέτοιος διότι οι νησίδες Σοσιαλισμού είναι καταδικασμένες να εξελιχθούν σε δορυφορικές ενός άκρατου και σκληρού καπιταλισμού που θέλει να κερδίσει τον «χαμένο χρόνο».
Η Αριστερά από την άλλη, αγκιστρωμένη στην ιστορικότητα των όρων διαμόρφωσής της και μέσα στα όρια μιας παιδαριώδους συλλογιστικής που δεν της επιτρέπει να παρεξηγηθεί αν χρειαστεί, εξακολουθεί δογματίζοντας να προσεγγίσει και την ιστορικής της διαδρομή αλλά και την αντί-εξελικτική της πορεία εν μέσω σειράς αντιφάσεων. Γι’ αυτό παρακολουθούμε την Αριστερά ως τον φτωχό και αδικημένο συγγενή στην εξελικτική πορεία των κοινωνιών.
11:44 πμ, Ιούλιος 12, 2008